Sau khi bị đột quỵ, đối với người bệnh, việc ăn uống trở nên khó khăn. Đa số người bị đột quỵ gặp vấn đề rối loạn nuốt, dẫn đến suy dinh dưỡng, viêm phổi và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Bác sĩ Huỳnh Bích Thảo từ Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, những người có rối loạn nuốt gặp khó khăn khi nuốt các chất, không chỉ thức ăn, thức uống mà còn khi uống thuốc và nuốt nước bọt. Tình trạng này khiến thức ăn có thể dễ dàng rơi vào đường thở, gây nguy hiểm nghẹt thở và trong thời gian dài, có thể gây viêm phổi tái phát.
Nỗi loay hoay trong việc nghẹn, ho, sặc và khó thở khi ăn uống khiến người bệnh cảm thấy mất hứng ăn, dẫn đến tình trạng thiếu nước và dưỡng chất.
Cách giải quyết rối loạn nuốt
TÓM TẮT
Để đảm bảo việc dinh dưỡng sau đột quỵ, thức ăn cho bệnh nhân cần được cắt nhỏ, nấu mềm và chất lỏng.
Dưới đây là những dấu hiệu giúp nhận biết rối loạn nuốt:
- Thức ăn, thức uống bị chảy ra ngoài miệng khi đang ăn uống.
- Nước bọt thường xuyên chảy ra, làm ướt miệng.
- Gặp khó khăn khi cắn, nhai và sử dụng lưỡi để đẩy thức ăn.
- Phải cố gắng nhiều để nuốt và nuốt chậm.
- Cảm thấy có cảm giác đồ ăn còn vướng trong họng.
- Mất thời gian lâu để ngậm thức ăn.
Theo bác sĩ Thảo, khi chăm sóc ăn uống cho người bệnh đột quỵ, đặc biệt là những người có rối loạn nuốt, cần lưu ý:
Thức ăn và thức uống
- Cắt nhỏ, nấu mềm và chất lỏng thức ăn. Nếu người bệnh khó nhai hoặc nuốt, thức ăn cần xay nhuyễn.
- Đối với các trường hợp ho hoặc sặc, cần chế biến thức uống đặc hơn để tránh tình trạng bị sặc.
Tư thế ăn uống
- Người bệnh cần ngồi thẳng khi ăn, uống thuốc và súc miệng.
- Nếu người bệnh không thể tự ngồi, người chăm sóc nên nâng cao đầu giường hoặc giúp người bệnh ngồi xuống một ghế có tựa lưng và tay vịn, sử dụng gối để hỗ trợ tư thế ăn uống thoải mái.
- Tư thế tốt nhất là ngồi thẳng, hông vuông góc, đầu gối và cổ chân đặt ở mức ngang, với chân tiếp xúc với sàn hoặc đặt lên một cái bục nếu ngồi trên giường cao, không để chân lơ lửng.
- Sau khi ăn, người bệnh nên ngồi hoặc đứng trong vòng 30 phút để tránh trào ngược.
Quy tắc an toàn
- Chỉ ăn uống khi tỉnh táo. Ăn chậm, từng muỗng nhỏ từng ngụm nhỏ.
- Nuốt từ 2-3 lần trước khi đưa muỗng nắm thức ăn tiếp theo vào miệng.
- Để thức ăn ở phía bên môi và lưỡi mạnh (bên yếu quan tâm đến thức ăn bị rơi ra ngoài).
- Không nói chuyện khi đang nhai và nuốt.
- Nếu người bệnh khó mở miệng, người chăm sóc cần hỗ trợ môi, hàm và cằm của người bệnh.
- Nhắc người bệnh nuốt nước bọt hoặc nhổ ra.
- Khi người bệnh ngậm lâu, người chăm sóc có thể nhắc nhở bằng lời nói hoặc sờ vào hai bên má người bệnh.
- Khi ăn canh hay phở, chỉ ăn phần nước và phần gia vị riêng.
Môi trường ăn uống
- Đảm bảo đủ ánh sáng.
- Tránh các yếu tố gây xao lãng như tivi, radio và đông người xung quanh làm người bệnh mất tập trung.
- Người chăm sóc cần động viên, khuyến khích, kiên nhẫn và duy trì không khí thoải mái và vui vẻ.
Vệ sinh miệng
- Vệ sinh miệng rất quan trọng đối với những người có rối loạn nuốt, việc làm sạch miệng giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng. Sau khi ăn, cần vệ sinh miệng cho người bệnh. Nếu không thể đánh răng và súc miệng, có thể sử dụng rơ miệng để làm sạch răng, lưỡi và hai bên má.
- Tránh sử dụng mật ong vì có thể gây sâu răng và phát triển vi khuẩn.
- Không sử dụng nước súc miệng có cồn vì sẽ làm khô miệng, gây viêm và nhiễm trùng cho người bệnh.
Các biện pháp hỗ trợ
Khi việc ăn uống bằng đường miệng không an toàn hoặc không hiệu quả, người bệnh cần được cung cấp dinh dưỡng và nước qua ống mũi – dạ dày hoặc thông qua việc truyền dịch.
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách cho ăn đúng với người bị đột quỵ. Để tìm hiểu thêm, hãy truy cập DoiVi.Net.